Azot Trihidrür (NH₃ - Amonyak)
Azot trihidrür, yaygın olarak bilinen adıyla Amonyak, bir azot atomuna bağlı üç hidrojen atomundan oluşan kimyasal bir bileşiktir (NH₃). Keskin ve karakteristik bir kokuya sahip renksiz bir gazdır.
Özellikleri:
- Kimyasal Formül: NH₃
- Molar Kütle: 17.031 g/mol
- Kaynama Noktası: -33.34 °C
- Erime Noktası: -77.73 °C
- Yoğunluk: 0.73 kg/m³ (gaz, 0 °C)
- Çözünürlük: Suda yüksek oranda çözünür.
Üretimi:
Amonyak, endüstriyel olarak Haber-Bosch Prosesi ile üretilir. Bu işlemde azot ve hidrojen gazları yüksek sıcaklık ve basınç altında bir katalizör eşliğinde reaksiyona sokulur.
Kullanım Alanları:
- Gübre Üretimi: Amonyak, tarımda kullanılan azotlu gübrelerin üretiminde temel bir girdidir.
- Temizlik Ürünleri: Seyreltilmiş amonyak çözeltileri, ev temizliğinde kullanılır.
- Soğutucu Akışkan: Soğutma sistemlerinde soğutucu olarak kullanılır.
- Patlayıcı Madde Üretimi: Nitrik asit aracılığıyla patlayıcı maddelerin üretiminde kullanılır.
- Tekstil Endüstrisi: Tekstil üretiminde kullanılır.
- İlaç Sanayi: İlaç üretiminde kullanılır.
- Plastik ve Sentetik Elyaf Üretimi: Plastik ve sentetik elyaf üretiminde kullanılır.
Tehlikeleri:
- Amonyak, yüksek konsantrasyonlarda zehirli bir gazdır.
- Cilt ve gözle temasında tahrişe neden olabilir.
- Solunması solunum yollarında tahrişe ve ödeme neden olabilir.
- Yanıcı bir gaz olmasa da, hava ile karışımı patlayıcı olabilir.
Güvenlik Önlemleri:
Amonyak ile çalışırken uygun koruyucu ekipman (eldiven, gözlük, maske) kullanılmalı ve iyi havalandırılan ortamlarda çalışılmalıdır.